Krosno na Warmii
Jest wsią położoną w historycznym regionie Warmii, w powiecie lidzbarskim, w gminie Orneta. Wzmianki o tej wsi sięgają XIV w. Umieścił ją biskup warmiński Henryk Sorboma na dawnej osadzie pruskiej. Nazwa wywodzi się od pierwszego właściciela Krosna Johanna von Crossena. W okresie wojen napoleońskich kościół spalono a w czasie I WŚ ucierpiał cały kompleks pielgrzymkowy. Od 1994r. Utworzono w kościele samodzielną parafie.
Legenda głosi ,że dzieci w nurcie rzeki Drwęcy warmińskiej znalazły figurkę Matki Boskiej zrobiona z alabastru. Nie opodal tego właśnie zdarzenia wybudowano kapliczkę drewnianą, gdzie umieszczono otaczającą wielkim kultem figurkę. W latach 1710-1714 r. zmieniono bieg rzeki . Zaczęto wtedy budowę Kościoła z zespołem krużgankowym.
Zespól pielgrzymkowy był wzorowany architektonicznie na innym sanktuarium na Warmii , mowa o Świętej Lipce. Prace budowlane były prowadzone przez Jana Krzysztofa Reimersa z Ornety. Zespól składa się z Kościoła, obejść krużgankowych z kaplicami narożnymi oraz Domu księży emerytów zrobiony z czerwonej cegły. Całe przedsięwzięcie finansowała fundacja założona przez archiprezbitera Caspara Simonisa.
Kościół otaczają krużganki z XVIII w. z czterema kaplicami w narożnikach. Tak jak są w Świętej Lipce tak i tu znajdują się kwadratowe kapliczki u podstaw. W części górnej posiadają kopuły w kształcie latarni. Część wschodnią zbudowano w 1726 r. z zachodnią w latach 1750-1758 r. Kuta krata z 1768 r. znajduje się po zachodniej bramy skrzydła. Nad bramą ustawiono figurkę błogosławionego Chrystusa Króla w koronie i ziemską kule na jego lewej dłoni. Po obu jego stronach usytuowano figurki apostołów.
Na tyłach kościoła, wokół krużganków znajduje się cmentarz. Niestety nie wiem jaki.
Gdy się wchodzi do kościoła, po jego prawej stronie , przy ławkach, dostrzeżemy kamienną chrzcielnice.
Stoimy na środku, patrzymy na wprost i dostrzegamy cudowny ołtarz główny. Ufundował go biskup Tadeusz Potocki i jego rodzina Potockich. Jest dwukondygnacyjny, został zwięczony promienistą glorią ukazującą Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny. Figurki Sw. Apostołów Piotra i Pawła, Andrzeja i Jakuba ulokowano w dolnej kondygnacji ołtarza. Jana, Macieja, Filipa, Mateusza, Szymona, Bartłomieja, Tomasza i Jakuba Młodszego umieszczono w górnej kondygnacji.
Ołtarze boczne ze strony północnej i południowej otrzymały charakter późnobarokowy. Wykonał je w latach 1722-1731 K. Peucker. Również ambona pochodząca z 1726 r. jest w stylu późnobarokowym. Obrazy na ołtarzach zostały wykonane przez Piotra Kolberga z Pieniężna. Dwa ołtarze znajdujące się blisko wyjścia są wykonane w stylu neobarokowym przez Wilhelma Biereichela w czasie 1847-1849 r.
W kościele również znajdują się zabytkowe organy z 1729-1731 r.. Mają strukturę mechaniczną, na 24 głosy. Wyszły spod rąk Jerzego Wulfa z Ornety.
Radosław Górski
publicysta
